Kiedy kończy się listopad, pora na Andrzejki. Pomimo że na dworze jest już zimno, okazja do świętowania zawsze rozpala emocje i rozgrzewa serca. Andrzejki to święto, które od wieków gości w naszej tradycji. Dla niektórych to okazja do ostatnich hucznych tanecznych zabaw przed adwentem, a dla innych prawdziwa szansa, by poznać swoją przyszłość! Poznajcie najbardziej magiczne święto w roku!
Andrzejki to wieczór wróżb, który przypada do gustu zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Osoby w każdym wieku znajdą w tym wesołym i tajemniczym święcie coś dla siebie. To nie tylko wróżenie z wosku, ale również okazja do poznania kultury, wspólnego spędzenia czasu oraz wesołej zabawy przy muzyce! Pamiętajcie: „Święty Andrzej Ci ukaże, co Ci los przyniesie w darze!”.
Kiedy wypadają Andrzejki?
Andrzejki, czyli święto wszystkich Andrzejów, wypadają tak naprawdę w noc poprzedzającą imieniny Andrzeja. Jest to noc z 29 na 30 listopada, czyli ostatnia noc w listopadzie. Andrzejki to więc wigilia święta św. Andrzeja. To magiczna noc pełna wróżb, poznawania przyszłości, zabawy i tajemniczego nastroju. Święto przypada na przełom końca i początku roku liturgicznego w Kościele Katolickim.
Krótka historia tego święta
Bezpośrednie źródło Andrzejek w naszej kulturze nie jest znane. Pierwsze wzmianki o tym świecie znajdziemy już w tekstach z XVI wieku. Wówczas młode dziewczęta stosowały szereg różnych sposobów, by poznać swoją przyszłość. Co ważne – wróżby Andrzejkowe dotyczyły tylko zamążpójścia lub życia uczuciowego.
Wróżyły więc tylko dziewczyny, które nie były zaręczone i pragnęły poznać swoją przyszłość: imię męża, szanse na udane małżeństwo czy czas, kiedy wyjdą za mąż! Ale to nie znaczy, że panowie nie mieli swojej okazji do wróżenia. Analogiczne święto dla młodych kawalerów przypadało 4 listopada i były to Katarzynki.
Obecnie zarówno dziewczynki, jak i chłopcy biorą udział w andrzejkowych zabawach. Dawniej wróżby traktowały jedynie o życiu uczuciowym, obecnie mogą dotyczyć wszystkiego – bogactwa, kariery, przyjaźni czy marzeń. To świetna zabawa zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Chcesz urządzić przyjęcie andrzejkowe? Zobacz nasze pomysły lub zainspiruj się pomysłami z dawnych wieków!
Jak dawniej świętowano Andrzejki?
Andrzejki dawniej traktowano bardzo poważnie. Była to okazja do ostatniej zabawy przed adwentem, czasem zadumy i wyciszenia w oczekiwaniu na Boże Narodzenie, ale również, by naprawdę poznać swoją przyszłość! Wróżby były więc czymś bardzo poważnym, dzięki czemu noc andrzejkowa była naprawdę magiczna!
Do dawnych tradycji wróżenia podczas Andrzejek, należało:
- Post przez cały dzień (czasami zakończony zjedzeniem słonego śledzia) – młode niezamężne dziewczęta decydowały się na niejedzenie cały dzień w nadziei na zobaczenie swojego przyszłego wybranka we śnie. Czasami ta tradycja ubogacana była zjedzeniem słonego śledzia na kolację.
- Wróżenie z obierków jabłek – panny brały jabłko i obierały skórkę. Ważne było, by obierek był jak najdłuższy. Następnie dziewczęta rzucały obierki za siebie i odczytywały, w jaką literę ułożyła się skórka jabłka. Ta litera miała być pierwszą literą imienia przyszłego męża.
- Zwierzęta również miały swój udział! – Do wróżenia wykorzystywano także zwierzaki. Dziewczęta przygotowywały miski z jedzeniem, po czym kładły je na stole. Do pokoju wpuszczany był pies – którą miskę wybrał jaką pierwszą, właścicielka tej miski jako pierwsza miała wyjść za mąż.
- Szczekanie psa – z tej strony, z której zaszczekał pies, miał nadejść przyszły wybranek.
- Wróżenie z wosku – chyba najbardziej popularna tradycja związana z Andrzejkami, która aż do dzisiaj jest nieodłącznym elementem świętowania.
- Gałązka wiśni – panny ścinały gałązkę wiśni i trzymały ją aż do wigilii Bożego Narodzenia. Jeśli ucięta gałązka zakwitła, niezamężna dziewczyna miała szybko wyjść za mąż.
- Losowanie miseczki z obrączką, różańcem i liściem – pod miseczkami kładziono te trzy atrybuty, a panna z zamkniętymi oczami losowała jedno z nich. Obrączka oznaczała małżeństwo, liść panieństwo, a różaniec stan duchowny.
Jak obchodzić Andrzejki? Kilka pomysłów dla dorosłych i dzieci
Wigilia imienin Andrzeja, czyli popularne Andrzejki, to świetna okazja na wyprawienie imprezy. Może być to wspólne granie w gry planszowe, oglądanie filmu czy zabawa taneczna. Symboliczne jest to, że Andrzejki wypadają przed rozpoczęciem Adwentu, czyli są „ostatnią okazją” do hucznej zabawy przed przygotowaniami świątecznymi.
Wspaniałym pomysłem na andrzejkowe przyjęcie są andrzejkowe zabawy, nawiązujące do tradycji i świetnie wprowadzają klimat. Tematem przewodnim zabaw andrzejkowych są oczywiście wróżby:
- Wróżenie z wosku – nieodłączne podczas Andrzejek. Przez dziurkę od klucza lejemy wosk do miski z wodą. Następnie, kiedy wosk zastygnie, możemy odczytać jego kształt. Tutaj warto puścić wodze wyobraźni, wtedy zabawa jest jeszcze lepsza. Można także odczytywać swoją przyszłość z cienia, jaki rzuca kształt zastygniętego wosku.
- Układanie butów – ciekawa zabawa dla wszystkich w każdym wieku. Chodzi o układanie w butów w rzędzie, aż do jakiegoś punktu, np. do ściany. Tego, którego but dotrze pierwszy do celu, wygrywa i jemu wspólna przepowiednia się spełnia jako pierwsza.
- Rzut monetą do miski – każdy z uczestników zabawy dostaje monetę. Zadaniem jest wrzucenie monety do miseczki z konkretnej odległości. Jeśli ktoś trafi do miseczki, jego marzenie się spełni!
- Rzut butem – zabawa andrzejkowa podlegająca na zręczności oraz szczypcie szczęścia. Bierzemy but oraz rzucamy go za siebie. Jeśli upadnie na podeszwę, będziemy mieli szczęście!
Jak urządzić przyjęcie andrzejkowe?
Nie ma jednego sposobu na spędzanie Andrzejek. Może być to zarówno spotkanie z przyjaciółmi i wróżenie z wosku, a także zabawa taneczna na dużej sali. Jeśli decydujesz się na przyjęcie w domu, warto zadbać o nastrój. Andrzejki kojarzą się z magią, dlatego nieodłącznym elementem są świeczki. To z nich potem możemy przelewać wosk. A przy tym tworzą niesamowity klimat. Jako przekąski świetnie sprawdzą się babeczki i proste przekąski. Nie może zabraknąć słodkości. Do tematycznych przysmaków należą zaczerpnięte ze wschodniej kultury ciastka z wróżbą.
Andrzejki – pomysły na zabawy z dziećmi
Andrzejki to także świetna okazja, by zaangażować do zabawy dzieci. Andrzejki można urządzić np. w przedszkolu. Pomysły na zabawy z wróżbami są bardzo proste. Oczywiście, jeśli chodzi o dzieci, warto zaangażować je do ruchu, łącząc tematykę wróżb z angażującymi grami. Warto przypomnieć dzieciom, że wróżby to tylko zabawa i nie warto brać ich na poważnie.
Układanie butów
Podobna zabawa, co w przypadku dorosłych. Dzieci układają buty w rzędzie, przestawiając ostatni but na początek tak, by cały rząd posuwał się na przód. Kogo but pierwszy dotknie celu (np. ściany), ta osoba będzie miała szczęście lub spełni się wróżba, którą wspólnie wymyślicie na początku zabawy.
Odczytywanie literek ze szpilek
Do pudełeczka wkładamy szpilki. Następnie kilka razy potrząsamy pudełeczkiem i wysypujemy szpilki na stół. Ważne, by nie dotykać wysypanych szpilek (również dla bezpieczeństwa dzieci). Z wysypanych szpilek odczytujemy literki, które uda się dostrzec. Następnie można wymyślić słowa na te literki lub nawet odczytać całe wyrazy. Ogranicza nas wyobraźnia! Zamiast szpilek można użyć wykałaczek lub zapałek.
Przekłuwanie szpilką serduszek
Do tej zabawy będzie nam potrzebne papierowe serduszko. Na jednej stronie serduszka piszemy imiona. Mogą być to imiona chłopców (wtedy dziewczynki będą przebijać) lub dziewczynek (i wtedy chłopcy biorą udział w zabawie). Przebite na ślepo z drugiej strony imię będzie imieniem przyszłego męża lub żony. Jeśli nie chcemy wróżyć na temat małżeństwa, można zrobić serduszko z imionami przyjaciół. Przebite szpilką imię to przyjaciel na zawsze!
Losowanie atrybutów zawodów (Kim będę w przyszłości?)
Dzieci mogą wywróżyć, kim będą w przyszłości! Do pudełka chowamy symbole zawodów, np. linijkę, młotek lub gumowe rękawiczki. Dzieci z zamkniętymi oczami mogą wskazywać na atrybuty, losując jeden dla siebie. Wylosowany atrybut będzie wróżbą o przyszłym zawodzie!
Balony z wróżbą
Jeśli nie chcemy decydować się na ciasteczka z wróżbą, fantastyczną alternatywą są balony z wróżbą. Dzieci wybierają napompowany wcześniej balon z karteczką z wróżbą w środku. By odczytać wróżbę, dzieci muszą przebić balon. Mnóstwo śmiechu (i hałasu) gwarantowana!
Wróżenie z kleksów
Inna wersja wróżenia z zastygniętego wosku. Do tej zabawy potrzebujemy atramentu, który wylewamy na kartkę. Potem odczytujemy, co widzimy w rozlanym kleksie. To świetne ćwiczenie wyobraźni i zabawa dla wszystkich dzieci. To, co odczytamy z kleksa, może być właśnie naszą andrzejkową wróżbą.
